AYHED; BM Evrensel Periyodik İnceleme Mekanizması 4. Döngüsüne “Mahpusların Koşullu Salıverilme Hakkının Keyfi Olarak Engellenmesine” Yönelik Rapor Sundu
Adil Yargılanma Hakkına Erişim Derneği (AYHED), 2025 yılında yapılacak Birleşmiş Milletler Evrensel Periyodik İnceleme Mekanizması (EPİM) için Türkiye’ye yönelik hazırladığı kapsamlı raporu ve insan hakları konusundaki tavsiyelerini duyurdu. AYHED’in uzun yıllara dayanan çalışmaları ve sahadan elde ettiği veriler doğrultusunda hazırlanan bu rapor, Türkiye’de adalet sistemi, ceza infaz düzenlemeleri ve mahpus haklarıyla ilgili önemli değerlendirmeler içeriyor.
Raporda, Türkiye ceza infaz sistemindeki ayrımcılık ve kanunilik ilkelerinin ihlali gibi kritik sorunlara dikkat çekilerek, adil yargılanma hakkının korunması ve cezaevi koşullarının iyileştirilmesi konularında reform önerileri sunuluyor. Özellikle mahkumların iyi hal değerlendirmeleri, İdare ve Gözlem Kurulları’nın işleyişi, siyasi mahkumlara yönelik ayrımcı uygulamalar ve koşullu salıverilme süreçlerinde yaşanan aksaklıklar gibi başlıklar altında geniş kapsamlı analizler yapılıyor.
Rapordan Öne Çıkan Tavsiyeler:
- Adli ve Siyasi Suçlar Arasında Eşitlik Sağlanması: AYHED, adli suçlulara tanınan birçok hakkın siyasi suçlardan hüküm giyen bireylere de uygulanması gerektiğini vurguluyor. Özellikle yüksek güvenlikli cezaevlerinde uygulanan tecrit koşullarının sona erdirilmesi talep ediliyor.
- Cezaevi İdare ve Gözlem Kurulları’nın Yeniden Yapılandırılması: AYHED, savcıların kurul üyeliğinden çıkarılması ve kurulda baro ile insan hakları örgütü temsilcilerinin yer alması önerisinde bulunuyor. Ayrıca, mahkumların avukatlarının kurul görüşmelerine katılma hakkı olması gerektiğini belirtiyor.
- İyi Hal Kriterlerinin Netleştirilmesi ve Denetlenmesi: 2020 yılından sonra getirilen belirsiz ve yoruma açık kriterlerin kaldırılarak, daha önceki düzenlemelere dönülmesi gerektiği ifade ediliyor. AYHED, bu kriterlerin Adalet Bakanlığı tarafından sürekli denetim altında tutulması gerektiğinin altını çiziyor.
- Sağlık Sorunları Olan Mahkumlara Özel İyi Hal Değerlendirmesi: Özellikle hasta mahkumların sağlığa erişim haklarının engellenmemesi adına, koşullu salıverilme ve iyi hal değerlendirmelerinde yaş ve hastalık gibi özel durumların göz önünde bulundurulması gerektiği ifade ediliyor.
Bu rapor, Türkiye’deki insan hakları ihlallerinin önlenmesi adına yapılması gereken yapısal değişiklikleri gözler önüne sererken, Birleşmiş Milletler’e sunulacak bu tavsiyelerin Türkiye’nin uluslararası alanda insan hakları yükümlülüklerini yerine getirmesi açısından büyük önem taşıdığını vurguluyor.
AYHED’in BM 2025 EPİM raporu ve tavsiyelerini incelemek için aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.
UN 2025 Universal Periodic Review Mechanism (UPRM) Turkey Report and Recommendations
