Genel istatistik
İHAM, 2019 yılı içerisinde toplam 884 karar yayımladı. 2019 yılında Mahkeme’ye 44.500 başvuru yapıldı. 38,480 başvuru kabul edilemez bulundu ya da kayıttan düşürüldü. Mahkeme önünde ön incelemesi yapılan başvuruların %64’ü İç Tüzük 47’ye uyulmadığı için atıldı. 6.642’si ilgili Hükümet’e bildirildi. Geçen sene 2.783 başvuru hakkında karar verilirken, bu sene %20 oranında bir düşüşle 2.187 karar verildi. Bu kararlarda başvurular birleştirildiği için aslında 884 karar verilmiş oldu. İHAM’a bu yıl İç Tüzük madde 39 uyarınca 1.570 geçici tedbir talepli başvuru yapıldı. Mahkeme, bu başvurulardan 145’i hakkında geçici tedbir kararı verdi.
Mahkeme, 30 Mayıs 2017 tarihinde yayımladığı açıklama ile 22 Mayıs 2017 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 2009 yılından bu yana uyguladığı ‘öncelik’ politikasını değiştirdiğini duyurmuştu. Mahkeme’nin en önemli gördüğü ilk üç kategoriye giren başvurulara öncelik verilmesini amaçlayan değişiklik sonucu, 31 Aralık 2019 itibarıyla Mahkeme önünde öncelikli olarak incelenmeyi bekleyen başvuru sayısı, bu yıl 24.424’e çıktı. Bunun nedeni olarak Rusya’daki cezaevi koşulları ve Türkiye’deki hukuka aykırı tutuklama ile ilgili başvurular gösteriliyor. 2019 yılında öncelikli incelenmek üzere seçilen 2.871 başvuru Hükümet’e bildirilirken, 2019 yılında bu sayı 3.138’e yükseldi.
İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’ni (İHAS) en çok ihlal eden ülkeler sıralamasında İHAS’ın en az bir maddesinin ihlal edildiği 186 karar ile Rusya birinci sırada. Rusya’yı 109 ihlal kararı ile Ukrayna, 97 ihlal kararı ile Türkiye ve 56 ihlal kararıyla Romanya takip ediyor. Mahkeme önünde bekleyen davaların %25.2’si (15050) Rusya’ya, %15.5’i (9250) Türkiye’ye, %14.8’i (8850) Ukrayna’ya, %13.2’si (7900) Romanya’ya ve %5.1’i (3050) İtalya’ya ait.
2019 İstatistikleri ve Türkiye
2019 sonu itibarıyla İHAM önünde Türkiye’ye karşı yapılmış toplam başvuru sayısı 9.257. Türkiye 2017 ve 2018 yılından sonra, 2019 yılında da 35 ihlal kararıyla ifade özgürlüğünü Avrupa Konseyi üyesi ülkeler içerisinde en fazla ihlal eden ülke oldu. [2016 yılı içerisinde verilen 37 ifade özgürlüğü ihlali kararının 7’si Türkiye’den. 2015 yılı içerisinde verilen 28 ifade özgürlüğü ihlali kararının 10’u Türkiye’dendi.] Türkiye ayrıca, 1959-2019 yılları arasında hakkında verilen 3.645 karar ile İHAM’ın en çok karar verdiği ülke. 3.225 ihlal kararıyla, İHAS’ı en fazla ihlal eden ülke. 932 adil yargılanma, 356 ifade özgürlüğü, 97 toplanma ve örgütlenme özgürlüğü ihlaliyle bu maddeleri en çok ihlal eden Avrupa Konseyi üyesi devlet de yine Türkiye.
2019 yılında Türkiye’ye karşı verilen ihlal kararlarının tamamını, bazı önemli kabul edilemezlik kararlarıyla Hükümet’ten savunma istenilen başvuruları okumak için tıklayın.
Türkiye’ye karşı verilen ve İHAS’ın en az bir maddesinin ihlal edildiği 97 kararda ihlal edilen maddeler:
2. madde – yaşam hakkı: 5 ihlal
2. madde – yaşam hakkı bağlamında etkin soruşturma yükümlülüğü: 2 ihlal
3. madde – insanlık dışı ve aşağılayıcı muamele yasağı: 12 ihlal (işkence yasağından ihlal yok)
3. madde – işkence, insanlık dışı ve aşağılayıcı muamele yasağı bağlamında etkin soruşturma yükümlülüğü: 4 ihlal
5. madde – özgürlük ve güvenlik hakkı: 16 ihlal
6. madde – adil yargılanma hakkı: 13 ihlal
6. madde – makul sürede yargılanma hakkı: 4 ihlal
7. madde – kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesi: 1 ihlal
8. madde – özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı: 11 ihlal
9. madde – din ve vicdan özgürlüğü: ihlal yok
10. madde – ifade özgürlüğü: 35 ihlal
11. madde – toplantı ve örgütlenme özgürlüğü: 2 ihlal
13. madde – etkili başvuru yolu: 2 ihlal
14. madde – ayrımcılık yasağı: ihlal yok
Ek 1 no.lu Protokol madde 1 – mülkiyet hakkı: 14 ihlal
Ek 1 no.lu Protokol madde 2 – eğitim hakkı: 1 ihlal
Mahkeme’nin 2013-2014 yılı, 2015 yılı , 2016 yılı, 2017 yılı ve 2018 yılı istatistiklerine bu linklerden ulaşmak mümkün.
