Yerel Gazetecilerin Adalete Erişimine Hukuki Destek, Koruma Mekanizmalarına Başvuru ve Stratejik Davalama Programı

Programın Gerekçesi:

Son yıllarda gazeteci güvenliği ve basın özgürlüğü Türkiye'nin temel sorunlarından biridir. Çok sayıda gazeteci hükümet yetkilileri tarafından hedef gösterilerek yürütme erki baskısı altındaki Yargı kurumu tarafından tutuklanıp gözaltına alınırken, görsel ve yazılı gazetecilik ve yayıncılık alanında faaliyet gösteren birçok internet sitesi mahkeme kararı ve/veya kanun hükmünde kararname ile askıya alındı. Ne yazık ki bu haber kanalları içinde yerel düzeyde çalışan ve kamusal alanın sesi olan gazeteciler çoğu zaman görmezden gelinmektedir.

Özellikle Gazeteciler aleyhine açılan çoğu dava Terörle Mücadele Kanunu ile ilişkilendirilmektedir. Yerel Gazeteciler için diğer en önemli sorunlardan biri bulundukları bölgelerdeki yerel yönetimler ( Belediye, Valilik, resmi ve özel kurumlar) ile ilgili yaptıkları haberlerdir. Halkın haber alma hakkı çerçevesinde mesleki faaliyetini yürüten yerel gazeteciler Yerel Yönetimlerin ve temsilcilerinin baskısı ile karşı karşıya kalmakta ve çoğu zaman bu baskı bir yargı tehdidi ve tacizi ile sonuçlanmaktadır.

Bu baskı ve yargı tehdidi tacizi, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği'nin gazetecilerin güvenliğini, medya özgürlüğünü ve ifade özgürlüğünü düzenleyen insan hakları anlaşmalarının maddelerini ihlal ettiği açıktır. Bu duruma rağmen, bir yanda yerel muhabirler ve İnsan Hakları savunucusu serbest gazetecilerin yaşadıkları güvenlik, ekonomik ve mesleki zorluklar, diğer yanda da gazeteciler üzerinde hükümet ve siyasi baskılar devam etmektedir. Basın özgürlüğü konusunda Anayasa Mahkemesi'ne ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvuruların çok düşük olmasının yanında yerel düzeyde çalışan gazetecilerin ve hukuki desteğe ihtiyaç duyması ve sorunlarının kamuoyu gündemine taşınması gerekliliği bu projeyi yapmamızı gerekli kıldı.

Programın Amaçları:

• Baskı ve tehdide maruz kalan gazetecileri korumaya yönelik adli ve idari etkili başvuru mekanizmalarını harekete geçirmek, Ulusal ve Uluslararası İnsan Hakları Koruma Mekanizmalarına etkili başvuru yapmak ve Stratejik Davalarla karar vericiler üzerinde etkili farkındalık yaratmak ve yasal değişimlere katkı sunmak,

• Avukatların ve STK'ların Basın Özgürlüğü duyarlılığını ve insan hakları savunuculuğu konusunda kampanya yürüterek kamuoyu gündemi oluşturmalarını sağlamak, yasa koyucuları ve karar alıcıları etkilemek ve halkın haber alma hakkı konusunda farkındalık yaratmak,

• Yerel gazetecilerin uğradıkları hak ihlalleri ve yargısal baskılara yönelik izleme, hukuki destek ve müdahale yöntemlerinde 9 ilde Barolar ve Sivil toplum arasındaki diyaloğu güçlendirmek ve Baroların hak komisyonlarında görev yapan Avukatların deneyimlerini birbirleriyle paylaşmalarını sağlayarak sürdürülebilir çalışma planları ve Basın Davalarını izleme ve hukuki destek komisyonlarının oluşturulmasını sağlamak,

Hedef Gruplar ve Nihai Yararlanıcılar:

Mersin, Adana, Hatay, Diyarbakır, İzmir, Van, Gaziantep, Şanlıurfa, Antalya, Osmaniye, Çanakkale, Siirt, Batman, Hakkari,Mardin, Bitlis, Kahramanmaraş, Şırnak illerinde Çalışan Yerel Gazeteciler; Her il de bulunan öncelikli hedef kitlesi olarak kadın, LGBT+, engelli, mülteci alanında çalışan gazetecilere hukuki destek sunulacaktır. Gazetecilerin tematik hak alanlarında takip ettikleri ( çevre, kadın, engelli, LGBT+ vb. davalar) davalar özel olarak seçilecektir.

Programın Faaliyetleri:

1. Program kapsamındaki illerde hakkında dava açılan, gözaltına alınan, tutuklanan gazetecilere hukuki destek sunulacaktır.

2. Proje kapsamındaki 18 ilin en az 3’ünde Barolarda Basın Davalarını izleme ve Hukuki Destek Komisyonu kurulacaktır.

3. Takip edilen ve Hukuki Destek sunulan davalardan 3 tanesinde farklı tematik hak alanlarından Stratejik davalama Hukuki süreç başlatılacaktır.

4. Takip edilen ve Hukuki destek sunulan davalarda yerel gazetecilerin uğradıkları hak ihlalleri ve yargısal tehdit ve tacizlerinyazılı, görsel ve sosyal medyada görünürlüğü arttırılacaktır.

5 Aylık olarak hazırlanan ve kamuoyu ile paylaşılan nitel ve nicel raporlarla kamuoyu oluşturulmaya çalışılacaktır.

6. “AİHM ve AYM Kararları Işığında Basın Özgürlüğü ve Hukuki Süreçlerde Gazeteciler İçin Başvuru Rehberi” Basın Kuruluşlarına ve Baroların Basın Davalarını izleme ve Hukuki Destek Komisyonlarına gönderilecektir.

7. Ulusal ve Uluslararası İnsan Hakları Koruma Mekanizmalarına (Türkiye İnsan Hakları Ve Eşitlik Kurumu-TİHEK, Kamu Denetçiliği Kurumu –KDK, Meclis İnsan Hakları Komisyonu, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği Mekanizmaları vb.) hak ihlaline uğrayan gazeteciler için adli ve idari başvuru yapılacaktır.